jueves, 15 de noviembre de 2012

É necesaria unha filosofia da ciencia?

Platón responde que se a filosofía fose un saber totalmente á marxe da vida, entón Calicles tería razón, pero non é así en absoluto, pois resulta imprescindible para levar unha vida sabia e xusta, sen ela os males da humanidade non poderán evitarse.

O esforzo intelectual está necesariamente dirixido ao benestar humano, o amor á especie humana esixe unha vontade de verdade e de coñecemento, non convén deixarse enganar polo carácter aparentemente fráxil do pensamento, desprezando a súa forza, pois xa dixo acertadamente Aristóteles: 'é pequeno de volume, pero excede a todo o demais en poder e dignidade'.



O mundo dos sentidos, dirá Galileo (sirva de pequena introdución para penetrarnos no tema), non é máis que un xeroglífico sen descifrar e por iso non pode haber ciencia, xunto ás 'experiencias sensibles', levan a cabo as 'demostracións necesarias' nas que as matemáticas convértense en instrumento indispensable de proba, só elas poden ofrecernos demostracións que flúen necesariamente.


Observación e demostración serán os dous elementos indispensables do método científico, pero a experiencia xoga un papel relevante, pois a verdade é captada pola razón en e a través da experiencia. O método científico de Galileo parte da experiencia sensible e termina coa comprobación experimental do demostrado.


É evidente que a ciencia galileana ía ter un enorme alcance filosófico, xa que o científico italiano non se limitou a facer da ciencia un saber autónomo, separando os camiños da ciencia dos da filosofía, e foi moito máis lonxe ao afirmar rotundamente que non hai máis saber, dentro dun plano humano, que aquel que permita demostrar a verdade ou falsidade das súas proposicións. Para Galileo, a verdade e falsidade só poden darse dentro do ámbito da experiencia e cando existan demostracións matemáticas. Efectivamente, o primeiro que advirte Galileo é a diferenza que existe entre linguaxe propiamente filosófica e científico. A ciencia necesita unha linguaxe precisa e exacto que permita razoamentos rigorosos que fagan posible un saber fundado e seguro.


O verdadeiro filósofo estivo sempre interesado en pescudar o fundamento dese estraño crebacabezas que a vida humana no mundo.


Pois ben, este momento no que parece ser necesario que a filosofía atope a palabra que ilumine este tempo, atopámonos con que se acha nunha ruela sen saída, recluída, silenciosa nos seus cuarteis de inverno, ou pronunciando palabras que a ninguén interesan, ou afastada do foro onde se discuten e deciden os camiños da humanidade. 


É indubidablemente certo que unha parte considerable da vella concepción da filosofía converteuse en ciencia e que a palabra do filósofo desembocou no experimento empírico; e se isto é así que lle queda á filosofía como tarefa primordial para responder a esas perentorias e ineliminables preguntas e ansiedades dos homes que seguen asombrándose, como dixo Aristóteles, ante o cosmos e ante si mesmos, e que non só buscan o mero goce estético ou o simple namoramento, senón que intentan resolver o enigma para atopar respostas aos seus problemas e solucións para os seus males?


O desenvolvemento da ciencia e as técnicas esixen unha nova formulación do sentido da actividade filosófica nos nosos días, non quere dicir que a filosofía perda todas as súas funcións e non teña nada que dicir, seica nos conduciu a ciencia e a técnica a un mundo risueño e apracible? 


Se hai algo que fai á nosa época realmente distinta das épocas anteriores, ese algo é a ciencia e as técnicas aplicadas que se foron produto seu. En ningunha outra civilización representou a ciencia un papel constitutivo e tan fundamental como na nosa, ata o punto de que se pode dicir, como afirmaba Ortega e Gasset, que os homes de hoxe día 'viven da fe na ciencia', polo que vén ser considerada como a medida da verdade. Nin sequera os pensadores máis audaces e revolucionarios parecen atreverse a discutir o seu reinado.  


No hay comentarios:

Publicar un comentario